نَهاوَند (ناوَند هم تلفظ میشود) شهری است در غرب ایران. این شهر در جنوب شرقی استان همدان قرار گرفته و مرکز شهرستان نهاوند است. نهاوند از شهرهای تاریخی ایران است و نام آن به دفعات در منابع تاریخی ذکر شدهاست. به هنگام حمله اعراب به ایران، آخرین نبرد سپاهیان ایران و اعراب در نهاوند اتفاق افتاد
نام نهاوند
بنابر پژوهشهای پارهای از زبانشناسان ایرانی، واژه نَهاوند به معنی شهر یا آبادی قرار گرفته در پیشِ رو است، زیرا �نَها� در زبانهای ایرانی به معنی پیش و وند از فعل کهن �وندیدن� به معنی نهادن گرفته شدهاست. بنابراین نهاوند یعنی �نهاده در پیش رو�. به همین صورت واژه دماوند که صورت اصلی و قدیمیتر آن دُمباوند و دُنباوند ضبط شده به معنی �قرارگرفته در پشت� است زیرا دُنب در زبانهای ایرانی به معنی دنباله و پشت است.
از جمله اماکن دیدنی این دیار سرابهای کیان-فارسبان-گاماسیاب و غیره میباشد.
گویش محلی این شهر دري پهلوي است
نهاوند در موقعیت ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه طول شرقی و ۲۳ درجه و ۲۲ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. اختلاف ساعت آن با تهران ۱۳ دقیقه و ۲۸ ثانیه میباشد. نهاوند از شمال به شهرهای تویسرکان و همدان و از شرق به ملایر، از غرب به کرمانشاه و از جنوب به استان لرستان محدود است. فاصله این شهر تا تهران از مسیر ملایر، اراک ۴۵۲ کیلومتر و از مسیر همدان ۴۹۶ کیلومتر است. فاصله نهاوند تا همدان ۱۰۰ کیلومتر، تا دو راهی کنگاور-کرمانشاه ۵۳ و از دوراهی تا کرمانشاه، ۷۷ کیلومتر میباشد. فاصله نهاوند تا کرمانشاه ۱۳۰ کیلومتر است.
برآوردهای آماری وسعت شهر نهاوند را در سال ۶۵-۶۴، حدود ۰۲/۱۳ کیلومتر مربع نشان میدهد. همچنین وسعت دهستان علیا ۳۷۷ و دهستان سفلی ۴۵۲، سلگی ۱۸۲ و خزل ۶۴۶ کیلومتر مربع بوده که مجموع وسعت شهرستان حدود ۱۶۷۰ کیلومتر مربع میباشد.
بافت قدیمی شهر ابتدا در منطقه پاقلعه بوده، بعد به تدریج به دامنههای جنوبی و خاوری کشیده شدهاست. پس از احداث خیابان سراسری در سال ۱۳۱۵، به تدریج بافت کالبدی شهر از نظم و ترتیب بیشتری برخوردار و به آهستگی ترکیب عناصر و فضاهای زیستی آن به وضعیت متعارف شهری نزدیکتر شد.
از مجموعه سطح شهر، بیش از نیمی از آن به مسکن اختصاص یافتهاست، حدود ۳۰ درصد به معابر و بقیه زیر پوشش خدمات شهری و فضاهای خالی است. تراکم متوسط شهر در حال حاضر ۱۱۲ نفر در هکتار است.
بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، شهر نهاوند ۷۲٬۲۱۸ نفر بودهاست که پس از همدان و ملایر، سومین شهر بزرگ استان همدان به شمار میآید
کشاورزی:
شهر نهاوند بدلیل وجود موقعیت خاص جغرافیایی و منابع غنی آب و خاک حاصلخیز یکی از قطبهای اصلی کشاورزی در غرب کشور و همچنین مهمترین قطب در استان همدان است.
وجود باغات فراوان ، زمینهای کشاورزی و گلخانه های متنوع، پرورش انواع محصولات کشاورزی و حتی گلهای تزیینی را ممکن ساخته است. علاوه بر اشتغال زایی در کسب در آمد خوب برای کشاورزان موثر است.
صنعت دامداری نیز همانند کشاورزی یکی از مهمترین مشاغل به شمار میرود. مرغداری، گاوداری، پرورش گوسفند، و حتی شتر مرغ از صنایع دامداری این شهر به حساب میروند. وجود کارخانه های شیر و لبنیات نشان دهنده صنعت پروتیینی قوی در این شهر است که علاوه بر نهاوند شهر های اطراف را نیز تحت پوشش قرار میدهد.
حمام حاج آقا تراب یکی از بناهای تاریخی شهرستان نهاوند است که در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ثبت شدهاست. این حمام با صرف هزینهای بالغ بر ۴۰۰ میلیون ریال به موزه مردمشناسی تبدیل شده و در روز جهانگردی افتتاح میشود. بگزارش البرز به نقل ازمیراث �محمود یاری� مسئول روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان با اعلام خبر تبدیل شدن این حمام به موزه گفت: �با تفکیک دو بخش زنانه و مردانه و تزئین آنها با ماکتهای مجزا، در بخش مردانه مراسم شستشو به نمایش گذاشته شده و در بخش زنانه مراسم حنابندان یک عروس به تصویرکشیده شدهاست.� وی افزود: �با افتتاح این موزه در پنجم مهرماه (روز جهانگردی) مردم نهاوند و گردشگران غیر بومی میتوانند بخشهای مهمی از زندگی مردم پیشین منطقه به همراه آداب و رسوم و لباسهای محلی را ببینند.� حمام حاج آقا تراب که در بافت قدیمی شهر نهاوند قرار دارد از دو بخش مردانه و زنانه تشکیل شدهاست. بنای این ساختمان مربوط به دوران قاجار بوده و یکی از معدود جاذبههای تاریخی و قابل بازدید در نهاوند است. تزئینات بین بنا شامل گج بری، کاشی کاری و نقاشی یکی از نبردهای شاهنامهاست. این حمام علاوه بر دو قسمت ماکتها حمام سرد و گرم، حجره شاه نشین و خزینه نیز دارد[۲]
معبد لااودیسه در داخل شهر نهاوند که کتیبهای از �آنتیوکوس سوم� و نیز تعدادی مجسمه برنزی خدایان یونانی در این کاوش کشف گردید.[۳]
در امامزاده دو خواهران نهاوند: تنها معبد به جا مانده از يونانيان در ايران كاوش مي شود
همدان - خبرنگار جام جم: معبد لائوديسه نهاوند را باستان پژوهان دوباره مي كاوند تا اين خاطره 3100 ساله استان همدان و تنها معبد يونانيان در ايران بار ديگر از جهاتي احيا و تازه شود بلكه چهره واقعي اش را دوباره يابد و بازبشناسد.
معبد لائوديسه نهاوند يادگاري از 3100 سال پيش و منسوب به سلوكيان در شهر نهاوند است. اگرچه مكان دقيق اين معبد مشخص نيست اما آثار به دست آمده از نواحي تپه مركزي و بافت قديمي نهاوند مشهور به تپه دوخواهران اين احتمال را قوت مي بخشد كه اين تپه محل اصلي معبد باشد.
در حقيقت به استناد شواهد، امامزاده دوخواهران نهاوند كه اهالي منطقه آن را به عنوان زيارتگاه مسلمانان تقديس مي كردند، همان معبد ملكه لائوديسه است.
اين معبد را آنتيوخوس، پادشاه سلوكي براي همسر خود ملكه لائوديسه بنا كرد. در حفاري هايي كه سال 1322 صورت گرفت، كتيبه اي به ابعاد 63 * 58 در 33 سطر به خط يوناني پيدا شد كه مربوط به آنتيوخوس سوم بود. اين كتيبه از 2 قسمت متمايز تشكيل شده: قسمت اول نامه اي است از مندموس كه فرمان شاه را به اهالي نهاوند ابلاغ كرده و از آنان درخواست مي كند كه فرمان وي را روي سنگي نقش و در معبد اصلي شهر نصب كنند. قسمت دوم كتيبه، عين نامه آنتيوخوس سوم به مندموس(حاكم وقت نهاوند) است كه به خاطر ملكه لائوديسه نگاشته شده تا وي به مقام كاهنه بزرگ ارتقا يابد و از حقوق مسلم و مزاياي مخصوص حوزه حكومتي مندموس برخوردار شود.
ترجمه قسمت دوم (عين نامه آنتيوخوس سوم): شاه آنتيوخوس به مندموس سلام مي رساند و دستور مي دهد كه به شوونات خواهر ما ملكه لائوديسه بيفزاييد و از او قدرداني كنيد چرا كه موضوع از نظر ما مهم تلقي مي شود نه تنها او در زندگاني، از خويش مهر و محبت و عصمت نشان داد بلكه هنوز نسبت به خدايان، احترام بي پايان قائل است. بنابراين بجاست او از جانب ما به اين افتخار نائل شود و همان طوري كه انتخاب كاهنان از طرف ما انجام مي شود. كاهنه هايي نيز از طرف ملكه ادويسه تعيين شود. بعد از آن كه نام ملكه لائوديسه در تمام قلمرو تو به عنوان كاهنه بزرگ مشهور شود و همه كارها طبق گفتار ما انجام گيرد مفاد فرمان را روي سنگي ثبت كنيد تا وقف اين مكان مقدس باشد؛ اين عمل پسنديده اي نسبت به خواهر ماست و نتايج آن در حال و آينده آشكار خواهد شد.
در اين محل 4 مجسمه كوچك مفرغي نيز پيدا شده كه يكي از اين مجسمه ها الهه اي را نشان مي دهد كه سرش هلال خورشيد است و گل زنبقي در ميان آن قرار گرفته و در دست هايش شاخه اي پر از ميوه است. احتمال دارد اين مجسمه ملكه لائوديسه (الهه فراواني يونان) باشد.
علاوه بر كتيبه مذكور كتيبه كوچك ديگري هم در اين محل پيدا شده كه هم اكنون در موزه ايران باستان نگهداري مي شود.
از معبد لائوديسه ، ستون، سرستون، ته ستون و تكه سنگ هايي يافت شده كه در پاساژ حاجيان، بازار نهاوند و برخي منازل وجود دارد؟! قلعه يزدگرد در مجاورت معبد لائوديسه قرار دارد و حدود 6 قرن بعد از ساخت معبد با معماري ايراني و سنتي ساخته شده است. همراه كتيبه معبد لائوديسه پيكرهاي كوچكي به نام هاي زئوس، آپلو، آتنا و دمترو يافت شد كه هم اكنون در موزه ايران باستان اند.
گفته مي شود هنگامي كه پروفسور گريشمن فرانسوي به منظور كاوش در تپه گيان به نهاوند مي آيد، حين كاوش چند روزي ناپديد مي شود. گريشمن سپس به محل كاوش هاي تپه باستاني گيان بازمي گردد و مشخص مي شود كه در مدت غيبت چند روزه اش، مشغول حفاري و كاوش در دره دوخواهران نهاوند ( معبد لائوديسه) بوده و پيكره برنزي 4 الهه يوناني را كشف كرده است.
بر اثر حفاري هاي متعددي كه براي يافتن آثار معبد سلوكيان در نهاوند انجام شده ستون ها، سرستون ها و سنگ هاي تراش خورده زيادي يافت شده است. همچنين سنگ هايي عمدتا در حمام هاي شهر، منازل قديمي، بازار نهاوند يافت شده كه برخي معتقدند از بقاياي ستون هاي معبد هستند.
نهاوند برخلاف امروزش كه وضع چندان مطلوبي ندارد گذشته بسيار درخشاني داشته است كه كشف آثار باستاني زيادي از دوران مشهور به عصر حجر، از تپه گيان، قلعه نهاوندي، معبد لائوديسه و تپه باباقاسم و... گواه اين مدعاست.
سال84 يك گروه باستان شناس به سرپرستي دكتر رهبر استاد دانشگاه تهران به منظور انجام گمانه زني و تعيين حريم وارد نهاوند شدند.
با شروع مجدد كاوش هاي باستان شناسي در اين معبد پيش بيني مي شود اطلاعات تازه اي از سرگذشت پر رمز و رازترين معبد سلوكيان و تنها معبد يونانيان در ايران به دست آيد.
تپه دهکده باستانی گیان در کیلومتر ۱۹ جنوب غربی نهاوند و در مسیر جاده جنگلی گیان قرار گرفتهاست. این تپه در سال ۱۹۳۲ میلادی توسط پروفسور گریشمن بررسی و تا عمق ۱۹ لایه از تپه خاکبرداری شد که به ۵ دوره (طبقه) از تمدن قدیم برخوردند و قدمت نهاوند را تا حدود ۳۷ قرن قبل از میلاد روشن ساختند.این تپه از لحاظ تاریخی ارزش فراوانی دارد. بسیاری از باستان شناسان به این منطقه آمده و گنجینه های بسیاری از جمله ظروف سفالی و جواهر را کشف کرده اند که منشأ این ظروف به قرنهای پانزدهم و چهاردهم قبل از میلاد بر می گردد. تپه ی گیان همچنین محل دفن مردگان نیز بودهاست. روش دفن مردگان، رنگ کردن آنها و کشف وسایل همراه آنها پرده از رمز و رازهای زندگی آنها بر می دارد و تمدن آنان را آشکار می سازد. در موزه ی ایران باستان ظروف سفالی فراوانی از جمله گلدان و بشقاب و دیگچه که از این منطقه کشف شدهاست، در آنجا دیده میشود.
این خانه قدیمی که متعلق به شیخ علی قدوسی از عالمان نهاوند است دارای سر در ورودی زیبائی است که با نقوش هندسی آجری تزئین شدهاست و دو ستون نما در دو سوی سر در به زیبائی آن افزودهاست.نمای بنا در داخل حیاط بوسیله آجر کاریهای زیبا تزئین شدهاست و قوسهائی به شکل شاخ قوچ نما را آراستهاست. پیرامون حیاط با طاق نماهای هلالی تزئین شدهاست.این خانه قدیمی و تاریخی در خیابان انقلاب واقع شدهاست وچند خانه قدیمی دیگر در جای جای این شهر وجود دارد.
یکی از تفریحگاههای غرب کشور به شمار میرود سرآب گیان، با چشمههای جوشان، پرآب و زلال، در ۲۱ کیلومتری جنوب غربی نهاوند در استان همدان پای کوههای گرین از سلسله جبال زاگرس جریان دارد که از جنوب به کوههای گرین و از غرب به زمینهای روستاهای ظفر آباد و میهن آباد محدود میشود. تپه باستانی گیان نیز در مسیر و دو کیلومتری این سراب قرار دارد. در مسیر این سرآب، جنگلی طبیعی، به وسعت بیش از ۱۰۰ هکتار وجود دارد. کلمهٔ سرآب، از دو کلمهٔ �سر� و �آب� تشکیل شده که به معنی سرچمشه آب میباشد. در نهاوند به دلیل آهکی بودن زمین، آب حاصل از بارش با انحلال آهک به راحتی در زمین نفوذ میکند و به صورت چشمه در سطح زمین جاری، میشوند که معمولا بسیار پرآب هستند. آب دهی سالانه سرآب گیان، در حد ۲۵۰۰ لیتر در ثانیهاست، که پس از مصارف آشامیدنی اهالی و استفادههای کشاورزی روستاهای اطراف، مازاد آب به رودخانه گاماسیاب میریزد. در مسیر این سرآب، جنگلی است طبیعی، به وسعت بیش از ۱۰۰ هکتار شامل: درختان قطور، کهنسال بلوط، چنار، زالزالک (گویچ) گرو، بید، زبان گنجشک، گوجه وحشی، داغداغان، آلوچه، مو، انجیر، ون، گلابی، نبهو، پادامک وحشی که یکی از تفریحگاههای غرب کشور محسوب میشود با توجه به قابلیتهای گردشگری جنگل و سرآب گیان، اخیرا مطالعاتی انجام شده و برای آماده سازی و بهره برداریهای گردشگری یک سلسله عملیاتی عمرانی در دست اقدام بوده و در حال حاضر نیز به عنوان یک اثر طبیعی جذاب قابل بازدید میباشد. دسترسی به این سرآب، از طریق جادهٔ نهاوند به کنگاور به سمت روستای گیان امکان پذیر میباشد.
سراب گاماسیاب(بزرگترین چشمه ایران) در ۲۰ کیلومتری جنوب شهرستان نهاوندبه سمت نوراباد واقع شدهاست و از درههای شمالی رشته کوه گروین(کوه چهل نابالغان) سرچشمه میگیرد.(منشائ اب ان یخچال طبیعی است)و دارای آبدهی ۵ متر مکعب در ثانیه و دمای متوسط ۵درجه سانتیگراد است.دارای ابی با کیفیت عالی میباشد. در طول دره شهرستان و مسیر دشت دلتایی نهاوند جاری است و به هنگام عبور، قسمت عمده روستاها و باغهای باختری شهر را مشروب ساخته و راهی شهرستان صحنه در استان کرمانشاه میشود. این رودخانه پس از ورود به استان کرمانشاه قره سو در عبور از استان لرستان، سیمره و در استان خوزستان کرخه نامیده میشود و بعد از این گذر پر پیچ و تاب به هورالعظیم میپیوندد.در بالا دست چشمهها، غاری طبیعی دیده میشود و محوطه اطراف سرآب جنگل کاری شدهاست. در مسیر این رود با احداث نیروگاه برق آبی و حوضچههای پرورش ماهی، در تولید برق و پرورش ماهی بهره برداری نمودهاند. چشمه جوشان و پر آب با ویژگیهای خاص طبیعی، یکی از جاذبههای مستعد گردشگری استان محسوب میشود.
سراب ملوسان در ۱۷ کیلومتری شمال شهرستان نهاوند واقع گردیدهاست. زمینهای اطراف این سراب، سرسبز و خرم و بیشتر روستاهای اطراف آن کوهستانی است و بهمین علت از قدیم، بهترین منطقه پرورش بز کوهی و انواع شکارهای مختلف بودهاست.
سراب فارسبان در ۳۲ کیلومتری جنوب غربی نهاوند با آبدهی ۵/۱ متر مکعب در ثانیهاست که هر ساله تعداد زیادی از گردشکران داخلی را به سوی خود جلب میکند.
این سراب تقریباً در چهل و پنج کیلومتری غرب نهاوند و در نزدیکی روستای کنگاور کهنه ور داخل یکی از درههای کوه گرو قرار گرفتهاست. دبی متوسط این سراب حدود ۰/۵ متر مکعب در ثانیه برآورد شدهاست. درختان این سراب از نوع چنار و بید است و یک درخت تنومند و کهنسال چنار که عمر آن به بیش از چهار صد سال میرسد در ابتدای سراب خودنمایی میکند. از دیگر سرابهای این شهرستان میتوان به سرابهای بنفشه، گنبد کبود، تازناب طاف و ورازانه باروداب (قلعه باروداب) اشاره کرد.
آب شهر از چند رشته قنات و چشمه تامین میشود:
در مورد قلعه نهاوند
قلعه یزد گرد سوم که متاسفانه بدستور شخص ناصر الدین شاه تخریب و در بطن شهر مدفون گردید.
این تنها گوشه ای از استعدادهای شهری نهاوند بود که امیدوارم در شناخت این شهر کوچک اما پر استعداد نهاوند سهمی هر چند کوچک برداشته باشم.
عکسهای دیدنی دیگه ای از نهاوند میذارم که امیدوارم زیباییهای این شهر کوچیک رو بیشتر ببینید
نمایی زیبااز چنار چندین صد ساله قیصریه
نمایی بسیار زیبا از زاگرس در نهاوند
این هم نمایی پلکانی از شهر
بهار در نهاوند
51386 بازدید
22 بازدید امروز
4 بازدید دیروز
166 بازدید یک هفته گذشته
Powered by Gegli Social Network (Gohardasht.com)
Copyright ©2003-2024 Gegli Social Network (Gohardasht) - All Rights Reserved
Developed by Dr. Mohammad Hajarian